Je innerlijke vizier openen

Open je innerlijke vizier en kijk ook even binnen in jezelf.

En we hebben nog een zintuig: datgene waarmee we naar binnen kunnen kijken: wat de boeddhisten ons mentale zintuig noemen. Daarmee kunnen we mindful naar gedachten, gevoelens of onze stemming kijken: op een niet-oordelende, niet-conceptuele manier. Net zoals we kunnen proeven, zien en luisteren naar geluiden, zonder er oordelen of andere zaken aan toe te voegen, kunnen we ook naar gedachten kijken in plaats van midden in een gedachtenstroom te zitten. Of kunnen we een innerlijke check-in doen en zien in wat voor stemming we zijn. In plaats van door een donderwolk overschaduwd te worden doorheen onze dag, kunnen we bewust zijn dat er een donderwolk boven ons hoofd hangt, maar dat de wereld daarbuiten daarom niet mistig hoeft te zijn.

Een tikkeltje Boeddhistische psychologie

Door regelmatig een innerlijke check-in te doen, worden we ons meer en meer bewust van de bril waardoor we de werkelijkheid filteren en bekijken. Onze waarneming is namelijk gefilterd door wat er zich vanbinnen in ons allemaal afspeelt. De objectieve realiteit mixt zich dan met onze (onbewuste) innerlijke huishouding en vormt zo onze heel eigen subjectieve realiteit. En die innerlijke huishouding kunnen we volgens boeddhisten waarnemen met ons mentale zintuig. We kunnen er dus naar kijken en er bewust van worden.

Oefening 1:     geluiden gedachten gevoelens – 15 min

Instructie om te oefenen met je filter over de werkelijkheid: je kan zien dat bij het horen van geluiden, onze geest er onmiddellijk dingen bij produceert: zoals innerlijke beelden van een vrachtwagen bij het horen van een vrachtwagen, een beeld van een vogel bij het horen van vogelgeluiden enz. Zo creëert onze geest onze subjectieve realiteit door objectieve elementen te mixen met inhouden die ergens in ons geheugen zijn opgeslagen. Je kan er eventjes mee oefenen om deze producties van je geest op te merken, om dan terug te keren naar de pure objectieve eigenschappen van het geluid: zo train je in ont-mixen. Veel succes ermee!

In deze oefening beginnen we met geluiden waar te nemen, precies zoals ze zijn, ervan proeven met onze oren, zonder er oordelen aan toe te voegen. Dit noemen we direct waarnemen, zonder onze subjectieve filter erop te leggen. Onze subjectieve filter of onze denkbril bevat vaak ervaringen uit ons verleden of angsten voor de toekomst. Deze kleuren gewoonlijk onze perceptie wat donkerder of rooskleuriger, afhankelijk van de mood waarin we die dag zijn.

Op die manier kunnen we ook gedachten waarnemen, zonder toevoegsels. Meestal vormen onze gedachten een onbewuste commentaar, zoals een radio die op de achtergrond speelt. Op die manier kleuren zij onze realiteit bij: zwart-wit of roze, al naargelang de bril je die dag ophebt. Deze oefening illustreert hoe onzichtbaar de lijntjes zijn waarbinnen wij onze subjectieve realiteit kleuren. Net zoals een commentator bij een sportwedstrijd het publiek entertaint door een stroom van interpretaties te geven aan het gebeuren, kan het zijn dat onze innerlijke zelfcriticus een stroom van oordelen, twijfels etc over ons uitstort. Nu gaan we net die gedachten in de spotlight zetten en er bewust naar leren kijken. En dit zonder er verder iets mee te doen: zonder erop door te denken, zonder ze te analyseren, zonder erover te oordelen, … Niet-reactief waarnemen van die gedachten.

Mediteren is dus niet “rust in je hoofd” of zonder gedachten proberen zijn. Gedachten komen en gaan automatisch. We merken het op en laten ons er niet in meedrijven, maar stappen eruit en keren terug naar een anker in het hier en nu. Als anker mag je gerust de adem nemen.

Tip! Krijg meer zicht op hoe jij jouw realiteit vormgeeft met je onzichtbare automatische gedachten kan je deze reflectie oefening doen

Oefening 2:     geluiden gedachten gevoelens – 18 min